1. กระต่ายตื่นตูม
วันหนึ่ง สัตว์น้อยใหญ่พากันวิ่งวุ่นไปทั่วป่า
เมื่อได้ยินเสียงกระต่ายน้อยตะโกนว่า ฟ้าถล่ม ฟ้าถล่ม นกกระจิบ กระจอกพากันบินหนี
แต่หันไปเห็นแม่ช้างยืนนิ่งอยู่
ทั้งสองจึงเล่าเรื่องราวที่เกิดขึ้นให้ฟังแล้วชวนแม่ช้างหนี
แม่ช้างไม่หนีแต่กลับชวนสหายสัตว์เข้าไปในป่าละเมาะเพื่อพิสูจน์ความจริง
เมื่อไปถึงก็พบว่า เสียงฟ้าถล่มที่แท้คือผลตาลที่ตกลงพื้น
แม่ช้างจึงเตือนสัตว์ทั้งหลายว่า
ก่อนจะทำสิ่งใดต้องพิจารณาให้ดีเสียก่อน
ข้อคิด เมื่อพบเหตุการณ์
ให้พิจารณาหาเหตุผลก่อนจึงลงมือทำ
2. สังข์ทอง
รจนาเป็นธิดาองค์สุดท้องในจำนวนพระธิดาเจ็ดองค์ของท้าวสามล
พระธิดาหกองค์ได้เลือกคู่ครองที่เป็นเจ้าชายเหมาะสมกับแต่ละคนแล้ว
แต่รจนากลับมองเห็นรูปทองภายในของเจ้าเงาะรูปชั่วตัวดำ
จึงเลือกเจ้าเงาะด้วยเหตุผลเป็นคนดี
ท้าวสามลกริ้วมากจึงขับไล่ให้นางรจนาไปอยู่กระท่อมปลายนากับเจ้าเงาะ
พระอินทร์ได้แปลงกายมาประลองตีคลีเอาเมืองกับท้าวสามล
เขยทั้งหกไม่สามารถสู้รบกับพระอินทร์
เจ้าเงาะต้องถูกเกณฑ์ไปและมีชัยชนะ ทุกคนจึงได้ทราบความจริงว่า
เงาะรูปชั่วตัวดำคือ เจ้าชายสังข์ทอง
ข้อคิด อย่ามองผู้อื่นหรือตัดสินผู้อื่นแต่เพียงภายนอก
จงตริตรองด้วยเหตุผล
3. สรรพสิทธิ์
ธิดาท้าวพรหมทัต
เคยเกิดเป็นนางนกกระจาบ สามีไปหาอาหารหลงเพลินอยู่ในดอกบัว
คืนนั้นไฟไหม้ป่าลูกนกตายหมด แม่นกกระจาบจึงตั้งคำอธิษฐาน
จะไม่ขอผูกมัดกับชายใดแล้วก็กระโดดกองไฟตามลูกนกไป
พ่อนกก็อธิษฐานจิตให้ตนเองสามารถพูดกับนกได้คนเดียวแล้วก็โจนเข้ากองไฟตายตาม
ธิดาท้าวพรหมทัตจึงไม่ยอมพูดจากับใคร
พระบิดาจึงประกาศหาเนื้อคู่หากนางพูดกับใครก็จะยกพระธิดาให้
พระสรรพสิทธิ์(พ่อนกกระจาบ)เป็นคนเดียวที่ทำให้นางพูดได้จึงได้แต่งงานกันในที่สุด
ข้อคิด เหตุผลย่อมอยู่เหนือสิ่งอื่นใด
4. แก้วหน้าม้า
แก้วหน้าม้าเป็นหญิงสาวที่เกิดมาหน้าเหมือนม้า
ถูกพระปิ่นทองหลอกว่าจะแต่งงานด้วย
โชคดีที่มีพระฤๅษีให้อาวุธวิเศษแก่แก้วหน้าม้าและช่วยถอดหน้าม้าให้
นางจึงกลายเป็นหญิงสาวสวย และได้แอบช่วยชีวิตพระปิ่นทองไว้หลายครั้ง
เมื่อพระปิ่นทองรู้ความจริงก็สำนึกได้และขอแต่งงานกับนาง
ข้อคิด ใช้เหตุผลในการแยกแยะเรื่องราวต่างๆ
5. ท้าวแสนปม
พระธิดาแห่งเมืองไตรตรึงษ์เสวยมะเขือที่นายแสนปมปลูกทรงพระครรภ์
คลอดพระกุมารจึงเสี่ยงทายว่าใครเป็นบิดา
นายแสนปมนำข้าวสุกเพียงปั้นเดียวให้พระกุมารเสวย
พระกุมารเสวยข้าวก้อนนั้น
พระธิดาจึงถูกเนรเทศจากเมืองพร้อมพระกุมารมาอยู่กับนายแสนปม
พระอินทร์ให้ลิงป่าทำกลองกายสิทธิ์มาให้
ท้าวแสนปมตีกลองตั้งสัตย์ปารถนาให้ปุ่มปมบนร่างกายหายและเนรมิตรบ้านเมืองเทพนครจึงได้ปกครองเมืองสืบไป
ข้อคิด ควรใช้เหตุผลพิจารณาสิ่งต่างๆ
ให้รอบคอบ